Wydawca treści Wydawca treści

Grzyby

Kogo mogę się poradzić w sprawie zebranych w lesie grzybów, czy grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń, czy znalezione grzyby należy wykręcać, czy wycinać - odpowiedzi na te i inne pytania.

Kogo mogę się poradzić w sprawie zebranych w lesie grzybów?

Podstawową zasadą jest zbieranie tylko i wyłącznie owocników grzybów, które dobrze znamy. Nie należy zbierać osobników zbyt młodych, bo to utrudnia określenie gatunku oraz zbyt starych, które z kolei mogą być toksyczne. Jeżeli nie jesteśmy pewni, czy  znaleziony  grzyb jest przydatny do spożycia, to lepiej pozostawić go w lesie.

Aby nauczyć się prawidłowego zbierania grzybów i rozpoznawania gatunków warto uczestniczyć w organizowanych przez nadleśnictwa grzybobraniach. Informacje o nich znajdziecie na stronie www.lasy.gov.pl oraz stronach jednostek. Warto szukać porady w punktach skupu i u grzyboznawców - nadleśnictwa nie zajmują się ocenianiem grzybów. Bezpłatnych porad na temat zebranych w lesie grzybów udzielają wszystkie terenowe stacje sanitarno-epidemiologiczne, które znajdują się w każdym powiatowym mieście. Prowadzą one także rejestry grzyboznawców, którzy udzielają porad.

W przypadku wystąpienia po spożyciu grzybów nudności, bólów brzucha, biegunki, czy podwyższonej temperatury należy wywołać wymioty i jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Wezwany w porę może uratować życie. Nie należy lekceważyć takich objawów. Trzeba też pamiętać, że przy zatruciach muchomorem sromotnikowym występuje faza pozornej poprawy, później stan chorego gwałtownie się pogarsza.

Czy grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń?

Grzyby w polskich lasach można zbierać bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów i w zasadzie bez ograniczeń, ale są pewne wyjątki. Nie wolno ich zbierać w niektórych częściach lasu, gdzie jest stały zakaz wstępu:  na uprawach do 4m wysokości, w drzewostanach nasiennych i powierzchniach doświadczalnych, w ostojach zwierzyny. Nie wolno ich także zbierać na obszarach chronionych: w rezerwatach i parkach narodowych. Rygorystycznie należy przestrzegać zakazu wstępu na tereny wojskowe.

Należy oszczędzać duże, stare owocniki grzybów, gdyż nie są atrakcyjne kulinarnie, a  mają duże znaczenie dla rozwoju grzybów. Jeśli wiemy, że jakiś grzyb jest rzadki i ginący to także oszczędźmy go, nawet jeśli jest jadalny. Niezależnie od miejsca występowania część gatunków grzybów podlega całkowitej ochronie gatunkowej – poznaj dokładnie listę tych grzybów zanim wybierzesz się do lasu.

Czy znalezione grzyby należy wykręcać, czy wycinać?

To pytanie jest zadawane od niepamiętnych czasów. Powstało zapewne tuż po słynnym dylemacie dotyczącym jaja i kury. Skoro jest tyle gatunków rozmaitych grzybów to spokojnie możemy stosować oba sposoby. Każdy jest dobry, ale  stosowany z rozsądkiem. Większe owocniki grzybów lepiej jest wyciąć, ze względów praktycznych, bo zaoszczędzamy sobie pracy przy czyszczeniu grzybów. Naturalnie nie w połowie trzonu, jak to nieraz widać przy zbiorze podgrzybków w celach zarobkowych. Możemy delikatnie podważyć także owocnik grzyba koniuszkiem noża. Wycinamy jak najniżej, odgarniając dokładnie ściółkę i uważając, aby nie uszkodzić grzybni. Potem starannie przykrywamy to miejsce, aby grzybnia nie wysychała. Resztka trzonu grzyba szybko zgnije lub zjedzą ją ślimaki.

Grzyby blaszkowe, takie jak kurka, zielonka czy rydz lepiej jest wykręcać. Należy je wyjąć z podłoża tak, aby nie uszkodzić trzonu i także dokładnie zakryć grzybnię ściółką. Tak wyjęty owocnik łatwiej rozpoznać co do gatunku, a jest to bardzo istotne, aby wyeliminować pomylenie zielonki, gołąbka czy pieczarki z  muchomorem zielonkawym. Rozpoznaje się go m.in. po pochwie u podstawy trzonu, stąd nie można takich grzybów wycinać. Pamiętajmy, że jeden średni owocnik to dawka śmiertelna dla człowieka.

Jak zbierać i przechowywać grzyby zanim trafią do kuchni?

Pierwsza zasadą jest zbieranie tylko znanych nam grzybów. Unikniemy wtedy zatrucia na pozór apetycznie wyglądającymi, ale groźnymi dla naszego zdrowia owocnikami. Zbieramy tylko owocniki zdrowe, nieuszkodzone i młode, ale nie zbyt młode, bo wtedy trudno rozpoznać gatunek grzyba. Pozostawiamy w nienaruszonym stanie grzyby niejadalne, nieznane nam oraz osobniki stare, które pozostawiamy jako „nasienniki". Najczęściej i tak  są robaczywe. Czy wiecie dlaczego grzyby są robaczywe? Te „robaki", które dziurawią nasze grzyby, szczególnie z letnich zbiorów, to larwy (czerwie) muchówek. Właśnie w grzybach przechodzą część swojego rozwoju.

Warto także pamiętać, że owocniki grzybów to żyjące organizmy, które nawet po zerwaniu nadal rozwijają się i oddychają wydzielając dwutlenek węgla i wodę. Dlatego bardzo ważne jest prawidłowe przechowywanie owoców grzybobrania. Najlepsze są szerokie, wiklinowe koszyki, a nie plastikowe wiadra, torby czy woreczki. Nawet najpiękniejsze owocniki szlachetnych gatunków grzybów mogą być przyczyną zatrucia, gdy przechowywane będą w foliowej torebce i ulegną zaparzeniu. Często wybieramy się na grzybobranie daleko od domu. W trakcie szybko postępujących procesów gnilnych wywołanych złym przechowywaniem grzybów wydzielają się toksyny, szkodliwe dla naszego zdrowia. Dlatego nawet powszechnie znane kurki czy podgrzybki mogą nam zaszkodzić, gdy je źle przechowamy.


Polecane artykuły Polecane artykuły

Powrót

Historia

Historia

Po raz pierwszy Nadleśnictwo Radomsko z obecnymi obrębami: Kobiele Wielkie i Radomsko utworzone zostało na podstawie zarządzenia nr 60 Dyrektora Naczelnego Lasów Państwowych z dnia 15.12.1975 r. Nadleśnictwo Radomsko w obecnych granicach powstało w 2004 r.

Nadleśnictwo Radomsko w obecnych granicach powstało w 2004 r. 
01 stycznia 2004 roku przejęto z Nadleśnictwa Bełchatów ok. 703 ha, zgodnie z Zarządzeniem Nr 105/2003 Dyrektora Generalnego LP z dnia 16 grudnia 2003 r. Z dniem 1 marca 2004 roku Zarządzeniem nr 13/2004 Dyrektora Generalnego LP z dnia 24 lutego 2004 r., włączono do Nadleśnictwa Radomsko cały Obręb Pajęczno z Nadleśnictwa Kłobuck o powierzchni 3234 ha, z Nadleśnictwa Gidle 131 ha do Obrębu Pajęczno, 409 ha do Obrębu Radomsko i 1051 ha do Obrębu Kobiele oraz wyłączono do Nadleśnictwa Gidle 480 ha z Obrębu Radomsko i 765 ha z Obrębu Kobiele. W 2005 roku Decyzją Dyrektora Generalnego LP z dnia 25 lipca 2005 r., wyłączono z Obrębu Radomsko 72 ha, które włączono do Obrębu Pajęczno.
 
W wyniku realizacji decyzji nr 69 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 25 lipca 2005 nastąpiła zmiana granic i powierzchni obrębów leśnych nadleśnictwa. Stan ten, wraz z niewielkimi późniejszymi zmianami w stanie posiadania, stanowi podstawę do opracowania opisywanego (aktualnego) planu urządzenia lasu..  
 
W stosunku do poprzedniego planu urządzenia powierzchnia obrębów uległa następującym zmianom:
  • w Obrębie Kobiele Wielkie powierzchnia ogólna zwiększyła się o 328,17 ha,
  • w Obrębie Radomsko powierzchnia ogólna zwiększyła się o 574,86 ha,
  • w Obrębie Pajęczno powierzchnia ogólna zwiększyła się o 3440,19 ha.
Podczas trwania IV rewizji urządzenia lasu następowały zmiany w stanie posiadania nadleśnictwa dotyczące przekazywania i przejmowania gruntów. Przejmowane były grunty leśne w Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego, a przekazywane najczęściej pod nowe inwestycje drogowe. W 2008 roku Nadleśnictwo Radomsko przekazało grunty do Nadleśnictwa Bełchatów o powierzchni 11,26 ha. 
 
W wyniku realizacji Zarządzenia  nr 81 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 29 grudnia 2014 r. w sprawie określenia zasięgu terytorialnego nadleśnictw nadzorowanych przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Łodzi, uległy zmianie granice nadleśnictwa. Nastąpiły nieznaczne korekty z Nadleśnictwa Gidle przeszły grunty o powierzchni 0,57 ha, natomiast do Nadleśnictwa Gidle przekazano grunty o łącznej powierzchni 0,40 ha. 
Po raz pierwszy Nadleśnictwo Radomsko z obrębami: Kobiele Wielkie i Radomsko utworzone zostało na podstawie zarządzenia nr 60 Dyrektora Naczelnego Lasów Państwowych z dnia 15.12.1975 r.
 
Kolejna przynależność kompleksów leśnych wchodzących w skład poszczególnych obrębów oraz stosowane w nich sposoby zagospodarowania lasu były różne i przedstawiały się jak następuje:
Obręb Kobiele Wielkie 
Nadleśnictwo Kobiele Wielkie obejmujące w zasadzie większość gruntów należących do obecnego obrębu Kobiele Wielkie, utworzone zostało w 1949 r. w wyniku podzielenia Nadleśnictwa Radomsko utworzonego w 1945 r.
W skład Nadleśnictwa Kobiele Wielkie weszły lasy byłych większych majątków prywatnych, a mianowicie uroczyska: Bąkowa Góra, Biestrzyków, Chełmo, Klizin, Kobiele Wielkie, Kodrąb, Zakrzew, Przerąb i Widawka o łącznej powierzchni 4001,49 ha.
Wyżej wymienione lasy zostały upaństwowione na mocy Dekretu o reformie rolnej z dnia 6.09.1944 r. (Dz. URP nr 4, poz. 17) i Dekretu o przejęciu niektórych lasów na własność państwa z dnia 12.121949 r., bądź też na mocy Ustawy o Państwowym Gospodarstwie Leśnym 
z dnia. 20.12.1949 r. (Dz. URP nr 63, poz. 494).
 
Brak jest danych z okresu międzywojennego i okresu okupacji dotyczących sposobów zagospodarowania i wyników gospodarczych.
W okresie od 1945 do 1949 roku lasy nadleśnictwa zagospodarowane były na podstawie tzw. przybliżonej powierzchniowej tabeli klas wieku.
W latach 1949/50 opracowano plan prowizorycznego urządzania lasu na okres 10 – letni 
od 1.01.1949 do 30.09.1959 r. Plan ten obowiązywał do roku 1961. 
Zgodnie z tym planem z lasów nadleśnictwa utworzono jedno gospodarstwo mieszane (nasienno-zrębowe) o 100-letnim wieku rębności.
Plan gospodarczy definitywnego urządzania lasu, opracowano w latach 1961/62 na okres od 1.10.1961 do 30.09.1971 r.
Zgodnie z tym planem z lasów nadleśnictwa utworzono następujące gospodarstwa:
  • gospodarstwa lasów wodochronnych przy rzece Pilicy,
  • gospodarstwo lasów rezerwatowych,
  • gospodarstwo lasów grupy II-giej,
W latach 1971/72 sporządzono rewizyjny plan urządzania lasu na 10-lecie (1.10.1971 - 30.09.1981).
Zgodnie z tym planem, biorąc pod uwagę grupy lasu i kategorie ochronności, utworzono niżej podane gospodarstwa: 
  • w rezerwatach - gospodarstwo lasów rezerwatowych, 
  • w lasach grupy I-szej - gospodarstwo lasów wodochronnych, 
  • w lasach grupy II-giej - gospodarstwo lasów gospodarczych.
Wykonany rozmiar pozyskania drewna w użytkowaniu rębnym i przedrębnym, przyjęty do obliczeń, obejmuje lata 1978-1983, tj. okres, kiedy nadleśnictwo prowadziło gospodarkę w granicach obrębów z III rewizji. Plan użytkowania rębnego został przekroczony zarówno powierzchniowo jak i masowo (etat powierzchniowy wykonano 114,7%, masowy 121,5 %, w stosunku do przyjętego etatu).
 
Trzebieże wykonano powierzchniowo w 109,2 %, masowo 104,3 %, cięcia sanitarne powierzchniowo w 134,1 %, masowo 142,4 %. Czyszczenia wykonano; powierzchniowo - 110,2 %, masowo - 90,0 %. Użytki przygodne stanowiły 37 % ogólnej masy pozyskanej w ramach użytków przedrębnych.
Odnowienia na powierzchniach otwartych, łącznie z zalesieniami wykonano w 97,8 %, pod osłoną (po rębniach częściowych) w 77,6%.
Zadania gospodarcze dotyczące pozyskania wynikające z IV rewizji urządzenia lasu w obrębie Kobiele zostały wykonane w 102% natomiast odnowienia zupełne 72% a złożone 82%. 
 
Obręb Radomsko
Nadleśnictwo Radomsko utworzone zostało po drugiej wojnie światowej w roku 1945, a jego powierzchnia wynosiła ponad 8000 ha. W trakcie opracowywa¬nia operatu prowizorycznego urządzania lasu w latach 1949/50, uległo podziałowi, a jego część o nazwie Radomsko II, obejmowała lasy w granicach zbliżonych do granic obecnego Obrębu Radomsko. Od l stycznia 1952 roku przywrócono pierwotną nazwę Nadleśnictwo Radomsko, ogólna powierzchnia wynosiła 4383,34 ha.
 
W skład Nadleśnictwa Radomsko oprócz dawnych lasów państwowych, które w okresie przedwojennym należały do Nadleśnictwa Gidle, weszły również lasy byłych majątków prywatnych i byłe lasy samorządowe miasta Radomsko.
Lasy byłych majątków prywatnych i lasy samorządowe zostały upaństwowione na mocy dekretów wymienionych powyżej.
 
Z ogólnej powierzchni nadleśnictwa byłe lasy państwowe zajmowały 31 %. Byłe lasy samorządowe miasta Radomsko zajmowały 30 % powierzchni nadleśnictwa.
W ich skład wchodziły uroczyska: Bogwidzowy, północna część uroczyska Stobiecko Miejskie, część uroczyska Folwarki, oraz teren siedziby nadleśnictwa w mieście Radomsko.
Lasy byłych większych majątków prywatnych stanowiły 39 % powierzchni nadleśnictwa i obejmowały uroczyska: Kocierzowy, Fryszerka, Stobiecko Szlache¬ckie, Łęg, Lipie oraz pozostałą część uroczyska Stobiecko Miejskie.
Odnośnie sposobów zagospodarowania lasów wchodzących ówcześnie w skład Nadleśnictwa Radomsko i wyników gospodarczych w okresie międzywojennym, jak i w okresie okupacji niemieckiej, brak jest danych liczbowych.
Pierwszy plan gospodarczy prowizorycznego urządzania lasu dla Nadleśnictwa Radomsko sporządzony został w roku 1949 na okres 1.10.1949 - 30.09.1959 r.
Zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami utworzono jedno gospodarstwo sosnowe o 100-letnim wieku rębności.
W trakcie obowiązywania tego planu, przeprowadzone były jednorazowe rewizje; użytkowania międzyrębnego w 1954 roku, oraz użytkowania rębnego w 1955r.
 
W roku 1961 opracowano plan gospodarczy definitywnego urządzania lasu na okres 1.10.1961 do 30.09.1971 r.
Rewizyjny plan urządzania lasu na 10-lecie 1.10.1970 - 30.09.1980, opracowany został 
w latach 1970/71.
Zgodnie z tym planem, biorąc pod uwagę grupy lasu i kategorie ochronności, utworzono niżej podane gospodarstwa:
  • w lasach grupy I-szej - gospodarstwo lasów strefy zieleni wysokiej,
  • gospodarstwo lasów krajobrazowych,
  • w lasach grupy II-giej - gospodarstwo lasów gospodarczych.
Wykonany rozmiar pozyskania drewna w użytkowaniu rębnym i przedrębnym, przyjęty do obliczeń, obejmuje lata 1978 – 1983. 
W stosunku do przyjętego etatu, plan użytkowania rębnego został wykonany;(powierzchniowo - 99,4 %, masowo - 102 %).
Użytki przedrębne (czyszczenia, trzebieże, cięcia sanitarne), w stosunku do przyjętego rozmiaru wykonano; (powierzchniowo - 132,4 %, masowo - 138,8 %) .
 
Użytki przygodne stanowiły 32,4 % ogólnej masy pozyskanej w ramach użytków przedrębnych.
Odnowienia na powierzchniach otwartych, łącznie z zalesieniami wykona¬no w 92,2 %.
 
Nowy zasięg terytorialnego działania Nadleśnictwa Radomsko z Obrębami: Kobiele Wielkie i Radomsko, ustalony został w 1978 roku, w wyniku przeprowa¬dzonych zmian organizacyjnych w lasach państwowych.
Zadania gospodarcze dotyczące pozyskania wynikające z IV rewizji urządzenia lasu w obrębie Radomsko zostały wykonane w 95% natomiast odnowienia zupełne 76% a złożone 81%.
Obręb Pajęczno
Został utworzony z byłego Nadleśnictwa Pajęczno, które zostało założone w 1922 r. 
W skład tego nadleśnictwa wchodziły kompleksy leśne: „Siedlec”, „Gajęcice”, „Piekary”, „Makowiska”, „Patrzyków”, „Kruplin” (położone na terenie byłego województwa częstochowskiego) oraz uroczysko „Popów” wchodzące obecnie w skład Nadleśnictwa Kłobuck. 
W 1978 roku tereny Nadleśnictwa Pajęczno położone w granicach województwa częstochowskiego zostały włączone do Nadleśnictwa Kłobuck, jako obręb Pajęczno.
W 1998 roku obręb Pajęczno został pomniejszony o przekazany do Nadleśnictwa Gidle kompleks „Trzebca” oraz powiększony o grunty przejęte z Państwowego Funduszu Ziemi. 
Nadleśnictwo Pajęczno po II wojnie światowej było zagospodarowane w oparciu o następujące plany urządzeniowe:
  • przybliżoną tabelę klas wieku na okres od 1946 do 1948 r.,
  • prowizoryczny plan urządzenia na okres 1948 do 1960 r.,
  • definitywny plan urządzenia na okres od 01.10.1960 do 30. 09.1970 r.,
  • I rewizję urządzeniową na okres od 01.10.1970 do 30.09.1980 r.
Od czasu przyłączenia, jako Obręb Pajęczno do Nadleśnictwa Kłobuck na terenie tego obrębu gospodarka leśna była prowadzona w oparciu o II rewizję planu urządzenia lasu obowiązującą od 01.01.1988 r. oraz III rewizję obowiązującą na okres od 01.01.1999. do 31.12.2008 roku, sporządzoną dla Nadleśnictwa Kłobuck.
 
W 2004 roku na podstawie zarządzenia Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych nr 13 z 24 lutego 2004 cały obręb leśny Pajęczno Nadleśnictwa Kłobuck został włączony do Nadleśnictwa Radomsko. Na podstawie tej samej decyzji do obrębu leśnego Pajęczno przyłączono część obrębu leśnego Kruszyna Nadleśnictwa Gidle.
II rewizja planu urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Radomsko (obręby leśne Kobiele Wielkie oraz Radomsko) została sporządzona na lata od 01.01.1984 do 31.12.1993 roku. Okres gospodarczy ujęty w II rewizji uległ wydłużeniu o okres lat 1993-1996.
Zgodnie z tym planem, mając na uwadze grupy lasu i kategorie ochronności, zostały utworzone niżej podane gospodarstwa:
  • gospodarstwo specjalne – zaliczono tu: rezerwaty ”Góra Chełmo”, „Kobiele Wielkie”, „Jasień”, „Las Jawora”, lasy glebochronne, lasy na glebach powierzchniowych wzorcowych, lasy wodochronne, lasy masowego wypoczynku o intensywnym ruchu turystycznym, lasy strefy zieleni wysokiej oraz drzewostan wyłączony w oddz. 259ih z otuliną.
  • gospodarstwo zrębowe – zaliczone tu były drzewostany na siedliskach borowych (z wyłączeniem boru bagiennego) i olsach.
  • gospodarstwo zrębowo-przerębowe – zaliczono tu drzewostany na siedliskach lasowych, olsu jesionowego oraz fragmentarycznie rozproszone powierzchnie boru bagiennego.
 
W 1996 roku zaprzestana została produkcja na szkółkach w leśnictwie: Bąkowa Góra oraz Kobiele. Dla zrównoważenia bilansu powierzchniowego zostały założone w tym samym roku dwie nowe szkółki w leśnictwie Bąkowa Góra i Strzałków, o łącznej powierzchni produkcyjnej 2,00 ha. W 1997 r. obie szkółki dały już pierwszą produkcję.
 
W latach 1984-1991 na terenie nadleśnictwa prowadzono żywicowanie. Przeciętne pozyskanie roczne w obiegach 1-4 letnich to 52 tony żywicy. Nadleśnictwo zaniechało pozyskiwania żywicy ze względu na nieopłacalność począwszy od 1992 roku.
 
W V rewizji urządzania lasu na wniosek Nadleśnictwa Radomsko i zgodę Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych z dnia 04 listopada 2014 r.
obręby leśne Kobiele, Radomsko i Pajęczno zostały połączone w jeden obręb leśny Radomsko.