Wydawca treści Wydawca treści

Biegi na orientację

Lubisz biegać, ale znudziło ci się bicie rekordów prędkości? Spróbuj czegoś nowego. W biegach na orientacje równie ważna co sprawne nogi i płuca jest głowa.

O co chodzi w biegu na orientację? O jak najszybsze przebycie określonej trasy wyznaczonej punktami kontrolnymi. Którędy zawodnik pokona dystans pomiędzy kolejnymi punktami, zależy tylko od niego: jego sprawności poruszania się w terenie, zmysłu orientacji i strategii. Do pomocy ma - coraz bardziej zapomniane w dzisiejszych czasach nawigacji satelitarnych - mapę i kompas. Żeby ukończyć zawody, musi zaliczyć wszystkie punkty w odpowiedniej kolejności. Swoją obecność w tych miejscach potwierdza na karcie startowej lub, coraz częściej, na specjalnym chipie.

Historia z armią w tle

Biegi na orientację wywodzą się ze Skandynawii. Pierwsze zawody zorganizowano jeszcze w XIX w. w Norwegii. Początkowo dyscyplina  cieszyła się niewielkim zainteresowaniem i startowali w niej głównie wojskowi. Dla cywilów, w czasach gdy sport nie był tak popularny, jak dziś, pokonanie dwudziestokilometrowych tras było zbyt wielkim wyzwaniem. Dopiero kiedy skrócono dystans  orienteering stał się popularniejszy wśród amatorów. W latach trzydziestych XX w. rozegrano pierwsze zawody międzynarodowe, a po drugiej wojnie światowej biegi na orientację zaczęto uprawiać poza Skandynawią, w 1961 r. powstała Międzynarodowa Federacja Sportów na Orientację, a pięć lat później odbyły się pierwsze mistrzostwa świata.

Dziś ten sport wciąż najpopularniejszy jest w Europie. Nieco mniejszym zainteresowaniem cieszy się w Ameryce Północnej, Wschodniej Azji i Australii.

Chociaż jest dyscypliną olimpijską, nigdy nie znalazł się w programie igrzysk. I pewnie długo nie znajdzie. Biegów na orientację w zasadzie nie sposób pokazać w telewizji ze względu na zbyt rozległy teren rozgrywania zawodów. Z tego samego powodu oraz tego, że biegi zazwyczaj organizowane są w lesie, trudno oczekiwać tłumu kibiców. Pomimo tej niemedialności, popularność orienteeringu rośnie, a na największych zawodach startuje nawet 25 tys. biegaczy. To liczba porównywalna z frekwencją na największych maratonach na świecie.

O co w tym chodzi?

W biegu na orientację bardzo ważna jest mapa, ale nieco inna od tych  używanych podczas leśnych wędrówek. Podstawowa różnica polega na tym, że lasy oznaczone są na niej  różnymi odcieniami zieleni. Im ciemniejszy kolor, tym gęstszy las, a więc poruszanie się w nim trudniejsze. Takie oznaczenia pomagają zdecydować czy lepszym rozwiązaniem będzie bieg najkrótszą trasą przez gęstwinę, czy lepiej trochę nadłożyć drogi i pokonać trasę przez rzadsze zarośla.

Reszta oznaczeń przypomina te powszechnie używane. Niebieskie elementy to obiekty wodne: rzeki, strumienie, jeziora, bagna czy studnie. Brązowe poziomnice obrazują ukształtowanie terenu: góry, pagórki, muldy, jary itp. Czarne znaczki pokazują charakterystyczne obiekty, np. głazy, myśliwskie ambony czy np. jaskinie.

Skala map używanych w orienteeringu jest dużo mniejsza niż turystycznych, zwykle 1:15000 lub 1:10000 (1 cm na mapie odpowiada 150 lub 100 metrom w terenie), a w wypadku biegów sprinterskich - nawet mniej niż 1:5000. Oczywiście nie obejdzie się tez bez kompasu. To dzięki niemu można ustawić mapę względem północy, a także przemieszczać się pomiędzy punktami kontrolnymi na azymut.

Punkty kontrolne podczas biegu na orientację oznaczone są tzw. lampionami. To biało-pomarańczowy lub biało-czerwony znacznik w kształcie sześcianu. Każdy z  punktów ma swój kod.
wyposażony jest też w perforator, za pomocą którego uczestnik oznacza kartę startową lub, coraz częściej, elektryczny czujnik, który rejestruje chip zawodnika.

Naturalnie w lesie

Najpopularniejszym biegiem na orientację jest bieg klasyczny (nazywany też długim). W równym stopniu sprawdza on techniki orientacji, co sprawność i wytrzymałość zawodnika. Pokonanie trasy zajmuje zwycięzcom około 75-90 minut. Biegi średniodystansowe nastawione są przede wszystkim na dobrą nawigację. Najlepsi kończą je mniej więcej w pół godziny. W biegu sztafetowym wygrywa ta - najczęściej trzyosobowa - drużyna, której zawodnicy po kolei zaliczą jak najszybciej i bezbłędnie swoje trasy. Organizuje się także biegi sprinterskie, nocne, długodystansowe czy punktowe, w których trzeba w określonym czasie zaliczyć jak najwięcej punktów kontrolnych.

Naturalnym terenem do uprawiania biegów na orientację są lasy. Dlatego też Lasy Państwowe postanowiły przyjść z pomocą miłośnikom tej dyscypliny. W 2011 r. Ogólnopolski Komitet Organizacyjny Biegu na Orientację Leśników przedstawił koncepcję Zielonego Punktu Kontrolnego. Chodzi o zainstalowanie w lasach lub parkach stałych punktów kontrolnych, które umożliwiłyby bieg w dowolnym czasie. Takie standaryzowane punkty mają logo właściciela, zarządcy terenu lub sponsora, plakietki z symbolem orienteeringu, kasownik (perforator) kart kontrolnych oraz kod kreskowy umożliwiający elektroniczne potwierdzenie obecności zawodnika. Do tego zarządcy terenu przygotowują znormalizowane mapy do orienteeringu, które uczestnicy biegu będą np. mogli ściągnąć z internetu.

Do tej pory powstało ponad czterdzieści projektów Zielonych Punktów Kontrolnych w Lasach Państwowych. Są takie na terenie nadleśnictw: Krynki, Bytów, Przedborów, Olsztynek,  Wieruszów, Maskulińskie, Spychowo, Brynek, Gdańsk, Mielec, Strzebielino, Hajnówka, Lipka, Woziwoda, Miękinia, Elbląg, Dojlidy, Solec Kujawski, Supraśl, Krasnystaw i Augustów. Ich wykaz można znaleźć na stronie www.zielonypunktkontrolny.pl.
 


Polecane artykuły Polecane artykuły

Powrót

Położenie Nadleśnictwa Radomsko

Położenie Nadleśnictwa Radomsko

Nadleśnictwo Radomsko

Na tle podziału administracyjnego kraju Nadleśnictwo położone jest w południowej części województwa łódzkiego, w gminach: Nowa Brzeźnica, Pajęczno obszar miejski, Pajęczno obszar wiejski, Strzelce Wielkie, Łęki Szlacheckie, Ręczno, Radomsko obszar miejski, Radomsko obszar wiejski, Dobroszyce, Gomunice, Kamieńsk obszar miejski, Kamieńsk obszar wiejski, Kobiele Wielkie, Kodrąb, Lgota Wielka, Ładzice, Masłowice, Wielgomłyny, Żytno, i w północnej części województwa śląskiego, w gminie Kruszyna.

Zgodnie z regionalizacją przyrodniczo-leśną Polski (Zielony i Kliczkowska 2012) lasy Nadleśnictwa Radomsko położone są w zasięgu następujących jednostek przyrodniczoleśnych: Kraina: Małopolska (VI):
                      Mezoregion:
                           - Sieradzko-Łódzki (VI-1)   
                           - Piotrkowsko-Opoczyński (VI-2)
                           - Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej (VI-15)   
                           - Niecki Włoszczowskiej (VI-19)

Pod względem podziału geobotanicznego (Matuszkiewicz 2007) Nadleśnictwo Radomsko położone jest w:

  • Dziale Wyżyn Południowopolskich (C),
  • Krainie Wysoczyzny Łódzko-Wieluńskiej (C1),
  • Krainie Wyżyn Środkowomałopolskich (C2).
Wyżej wymienione podziały przestrzeni przyrodniczo-leśnej informują o różnorodności środowiska przyrodniczego i jej wpływie na planowanie gospodarki leśnej.

Według stosowanego obecnie podziału fizycznogeograficznego Kondrackiego (2000), Nadleśnictwo Radomsko położone jest w:

  • Prowincji Wyżyn Polskich (34),
  • Podprowincji Wyżyny Małopolskiej (342),
  • Makroregionie Wyżyny Przedborskiej (342.1),
  • Mezoregionie Wzgórz Radomszczańskich (342.11),
  • Mezoregionie Niecki Włoszczonowskiej (342.14).
  • Podprowincji Wyżyny Śląsko-Krakowskiej (341),
  • Makroregionie Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej (341.2),
  • Mezoregionie Wyżyny Wieluńskiej (341.21).
  • Prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego (31),
  • Podprowincji Nizin Mazowiecko-Podlaskich (318),
  • Makroregionie Wzniesień Południowo-Mazowieckich (318.8),
  • Mezoregionie Wysoczyzny Bełchatowskiej (318.81).
Obszar Nadleśnictwa Radomsko odznacza się dużym zróżnicowaniem rzeźby terenu, gdzie elementy wyżynne przeplecione są elementami niżowymi. Dominują tu krajobrazy peryglacjalne równinne i faliste, rzadziej pagórkowate i wzgórzowe oraz fluwioglacjalne równinne i faliste.

W dolinach rzek niewielkie powierzchnie zajmują krajobrazy zalewowych den dolin Pilicy i Warty, a miejscami także terasów nadzalewowych. Rzeźba terenu uformowana została głównie w okresie zlodowacenia środkowopolskiego. Jest to bezjeziorna równina denudacyjna, miejscami z ciągami wzgórz morenowych i kemów, osiągających do 323 m n.p.m. (Góra Chełmo) na północ od Radomska.

Dominują utwory geologiczne zlodowacenia środkowopolskiego, głównie plejstoceńskie gliny zwałowe, piaski i żwiry lodowcowe, oraz piaski i żwiry sandrowe. Dolinę Warty oraz Pilicy i ich dopływów oraz bezodpływowe zagłębienia po zanikłych jeziorach wypełniają holoceńskie piaski, żwiry, torfy i namuły.